به هیچ نامی پایبند نبودیم ، از هیچ کس دعوت نمی کنم
به گزارش ایران کلام، حسین مسافر آستانه سال هاست که در جشنواره های گوناگون حضور دارد، او در دو سال کرونایی اخیر، مسئولیت سنگین دبیر جشنواره تئاتر فجر را بر عهده داشته است. او معتقد است که تغییر، جزو ذات تئاتر است هرچند عموما با مقاومت رو به رو می گردد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر بعلاوه تاکید دارد که در قید و بند هیچ نامی نیست و دعوت از هنرمندان را برای شرکت در جشنواره، درست نمی داند.
این مدیر هنری در آستانه برگزاری این رویداد با حضور در خبرگزاری دانشجویان ایران، از چند و چون جشنواره چهلم تئاتر فجر سخن گفت.
در ادامه مشروح تبادل نظری ایران کلام با حسین مسافر آستانه را می خوانید:
-این بحث خیلی مطرح است که جشنواره سال جاری با بودجه محدودی برگزار می شود و همین مساله کار را برای شما سخت می نماید.
ـ جشنواره تئاتر همیشه با مساله بودجه سر و کار داشته و اساسا کلیت تئاتر همیشه با مساله کمبود بودجه همراه بوده است. البته در بسیاری از دوره ها شدت و ضعف داشته ولی هرگز این گونه نبوده که جشنواره با یک بودجه کلان و با تشریفات برگزار شود. گرچه شخصا اعتقاد چندانی به تشریفات ندارم و باور ندارم با بودجه زیاد حتما می توان کار بزرگی کرد. بودجه نقش مهمی دارد ولی مهم تر از آن هدف مندی و برنامه ریزی برای دستیابی به این اهداف است. اگر جشنواره با برنامه ریزی تعیین و کارشناسی شده، کار خود را آغاز کند و هدف نهایی اش از برگزاری تعریف شده باشد، در تثیبت نگاه فرهنگی بسیار می تواند نقش آفرین باشد. البته بودجه هم می تواند در این زمینه یاری نماینده باشد ولی به عکس آن اعتقاد ندارم زیرا خیلی اوقات ممکن است با بوجه های بسیار کلان، شاهد اتفاقی پرجنجال ولی کم تاثیر باشیم و حتی گاه در بسیاری موارد بودجه زیاد، نه تنها ما را به هدف مان نزدیک نمی نماید بلکه حتی مخرب است. همیشه نگاهی بینابینی و مثبت و برنامه ریزی شده بهتر می تواند پروژه ای را به پیروزیت برساند. جشنواره تئاتر فجر سال جاری هم متفاوت با سال های دیگر نیست. قطعا ویژگی های زمانی، سلامت اجتماعی، شرایط اقتصادی، سیاسی و ... در برگزاری این جشنواره نقش آفرین است. مهم این است که با توجه به شناختی که نسبت به جامعه و مسایل اجتماعی و سیاسی داریم، جوری برنامه ریزی و کار کنیم که در همین شرایط هم برترین نتیجه را برای تئاتر رقم بزنیم. همیشه با نگاهی که نسبت به تئاتر وجود داشت، برای بودجه باید می جنگیدیم. سال جاری هم جدای از سال های دیگر نیست. بودجه ای معقول پیشنهاد دادیم که هنوز تصویب نشده است. بودجه سال گذشته هم گرچه کم بود ولی بیش از آن هم احتیاج نبود به طوری که مبلغ کوچکی کمتراز برآوردمان هزینه کردیم. امیدوارم سال جاری هم آن نگاه هدف مند را داشته باشیم و هم در بودجه صرفه جویی های لازم را انجام دهیم. تنها جایی که نگاه صرفه جویانه در هزینه کرد نداریم، یاری هزینه هایی است که به گروه های هنری تعلق می گیرد. همیشه می کوشیم اگر امکان افزایشی وجود دارد، برای آن بخش باشد.
-به دنبال جذب حمایت به وسیله اسپانسرها هم هستید؟
متاسفانه یکی از مسائلی که همیشه در تئاتر با آن مواجهیم، این است که هرگز شاهد سرمایه گذاری بخش های تجاری در برگزاری رویدادهایی مانند جشنواره ها نیستیم در حالیکه در بسیاری از کشورهای دنیا بخش های خصوصی حمایت گر اصلی جشنواره های فرهنگی هستند و دیگر احتیاج چندانی به حمایت دولت نیست. اما طبیعتا اسپانسر هم برای انجام این همکاری، هم باید به مقاصد خود برسد و هم پز حمایت از فرهنگ را بخرد ولی این اتفاق تا به حال در تئاتر ما رخ نداده و گاهی هم که رخ داده، بسیار نگاه کوچکی بر آن حاکم بوده است. نمی دانم چرا پیوند و نگاه بخش های اقتصادی و تجاری ما با فعالیت های فرهنگی جامعه این چنین دور است و همراهانه نیست در حالیکه آنان هم اگر متوجه باشند، می توانند همان تبلیغاتی را خارج از فضاهای فرهنگی دارند، در فعالیت های فرهنگی با هزینه کمتر و نتیجه بهتر شاهد باشند. امیدوارم روابط عمومی های بخش های اقتصادی بیش از پیش به این امر توجه نمایند و بدانند فرهنگ سازی هم می تواند در رونق اقتصادی شان موثر باشد. این موضوعی است که متاسفانه تا به حال به آن توجه نشده. به هر حال امیدواریم سال جاری بتوانیم حمایت هایی کوچک را از بخش خصوصی جذب کنیم تا یاری بیشتری به فراوری آثار هنری و هنرمندان شرکت نماینده انجام دهیم و از این نظر با مسائل کمتری رو به رو شویم. اما همین بودجه پیش بینی شده به نظرم معقول است، هرچند حداقلی است.
-رقم بودجه پیشنهادی تان چقدر است؟
پیشنهاد ما حدود 9 میلیارد تومان است که هنوز به تصویب نرسیده. سال جاری در قیاس با سال گذشته به علت اضافه شدن بخش ملل، افزایش بودجه خواهیم داشت. البته مشکل ما در بخش ملل، بودجه نیست بلکه سلامت اجتماعی و سویه نو کروناست که کمی نگران نماینده است. در بخش ملل، کارهای تاثیرگذاری انتخاب نموده ایم و امیدوارم بتوانیم شاهد حضورشان در جشنواره باشیم ولی اگر این سویه نو کرونا در دنیا تشدید شود، شاید برخی از این آثار را نتوانیم به صورت حضوری، میزبانی کنیم.
-این آثار از چه کشورهایی هستند؟
با گروه های خوبی از فرانسه، آلمان، ایتالیا و ... رایزنی نموده ایم. برنامه ریزی ما این است که آثار آنان را به صورت فیزیکی داشته باشیم اما از این پس در جشنواره های تئاتر، بخش آنلاین و مجازی را هم در کنار بخش فیزیکی، خواهیم داشت چون یک ضرورت است. شاید به واسطه دروان کرونایی به این نتیجه رسیدیم اما پیش تر هم درصد بالایی ازعلاقه مندان تئاتر از تماشا آثار جشنواره محروم بودند وامکان حضور در سالن های کم ظرفیت نمایش را نداشتند. ضمن اینکه علاقه مندان زیادی در سراسر کشور امکان آمدن به تهران را ندارند اما در رویه نو، دست کم می توانند این آثار را در فضای مجازی ببینند.
-گفتید بخش خصوصی تمایلی به حمایت از تئاتر ندارد یا حضوری پررنگ در این زمینه نداشته است . فکر نمی کنید بخشی از این مساله، به کم کاری خود ما به عنوان جامعه تئاتری برمی شود؟ چقدر توانسته ایم خود را به بخش خصوصی بشناسانیم؟ با وجود مسائل فراوانی که همیشه در برگزاری جشنواره تئاتر فجر داشته ایم و داریم، در این دوره، ایجاد ارتباط با بخش خصوصی و جذب حمایت آنان چقدر در اولویت بوده؟
نکته درستی است. قطعا برای این امر فرهنگ سازی نشده. آنچه گفتم به این معنا نیست که شخص خاصی یا بخش خصوصی در این زمینه کوتاهی نموده. در این قضیه یا شفاف سازی به صورت دقیق صورت نگرفته و تعاریف تعیین نشده است یا نگاه سودجویانه ای وجود داشته. درهمه جای دنیا تعیین است اسپانسر چه حمایتی می نماید و در مقابل آن چه توقعی دارد. در دوره های گذشته، دلایل متعدد باعث عدم فرهنگ سازی در این زمینه شده که بخشی از این دلایل، سیاسی بوده و بخش دیگری، موانع قانونی. به هر حال این شرایط سبب شده فعالیتی در این زمینه صورت نگرفته باشد. در این دوره خوشبختانه روابط عمومی ما کوشش زیادی برای ارتباط گیری با مکان های گوناگون انجام داده است.این حرکت آغاز شده و مذاکرات زیادی انجام شده که البته هنوز به نتیجه نهایی نرسیده اما امیدوارم در این دوره ضمن فرهنگ سازی، شاهد پیروزیتی در این زمینه باشیم که اگر هم دست نداد، به هر حال آغاز است و می تواند در ادامه به نتایج مثبتی برسد.
-شاید یکی از کارهایی که باید انجام دهیم، تبادل نظر با کمیسیون فرهنگی مجلس است. همانند کشورهای دیگر که حامیان اقتصادی با حمایت از فعالیت های فرهنگی، بخشی از اقتصادیات خود را می پردازند. چیزی که در کشور ما تعریف نشده واین یکی از همان موانع قانونی است که اشاره کردید. می توان از فرصت جشنواره تئاتر فجر برای حل این مشکل یاری گرفت چون جشن پیروزی انقلاب، برای دوستان مجلس هم مهم است.
قدم هایی در این زمینه برداشته ایم. با شورای شهر تهران و کمیسیون فرهنگی مجلس مکاتباتی داشته ایم تا پژوهشی در این زمینه صورت بگیرد اما همان طور که صحبت شد، چون راهکاری قانونی در این زمینه تعریف نشده است، همیشه با نگاهی مشکوک به این موضوع نگاه شده و البته پولشویی ها و سوءاستفاده هایی هم انجام شده است. امیدوارم کمیسیون فرهنگی مجلس طرحی را در این زمینه تدوین کند تا هم تکلیف فعالیت های فرهنگی و هنری روشن شود و هم تکلیف بخش های تجاری. بویژه در خصوص اقتصادیات شان ، ضمن اینکه باید امتیازاتی برایشان تعریف شود همچنانکه بسیاری کشورهای دنیا جشنواره ها با حمایت بخش خصوصی برگزار می شوند. حامیان اقتصادی خصوصی علاوه بر اعتباری که کسب می نمایند، از امتیازاتی هم بهره مند می شوند. چون برای این موضوع، قانون و تعریف وجود دارد و تعیین است بخش خصوصی، در قبال حمایت از فعالیت های فرهنگی، از چه امتیازاتی بهره مند می شود. هرچند اعتبار فرهنگی می گیرد ولی از نظر اقتصادی هم نباید متضرر شود. متاسفانه این موضوع در کشور ما مغفول مانده. امیدوارم متخصصان امر به راهکاری قانونی دست یابند چرا که می تواند تحول آفرین باشد زیرا دولت هر قدر هم بودجه را افزایش دهد، مقدار هزینه کرد از این سو آنقدر بالاست که اصلا با هم هماهنگ نیستند. بودجه تئاتر هر سال افزایشی داشته ولی هزینه کردش چندین برابر بوده است. همین تئاتر خصوصی، که البته به غلط شکل گرفته، به این معنی بوده که بودجه و امکانات دولت جوابگوی فراوری تئاتر در کشور نبوده است. اما متاسفانه ساز و کار درستی برای آن هم تعریف نشده. بنابراین هرچند در ظاهر باری از دوش دولت کم نموده ولی از نظر فرهنگی، افزایشی نداشته ایم. تئاتر خصوصی باید با حمایت رخ بدهد نه اینکه به حال خود رها شود.
- فارغ از سویه نو کرونا، در بخش ملل با چه گروه هایی رایزنی نموده اید؟ هر سال از ضرورت دعوت از گروه های شناخته شده و نام و رسم دار صحبت می شود. در میان آنان چنین گروه هایی هستند؟
با کمپانی های شناخته شده تئاتر در فرانسه، آلمان و ... به توافق قطعی رسیده ایم ولی نکته این است که سال گذشته بخش ملل به علت شرایط کرونایی که بر دنیا حاکم بود، محقق نشد. سال جاری هم شرایط، چندان متفاوت نیست چون به آن صورت تئاتری اجرا نشده. پارسال تئاتر در دنیا تعطیل بود و سال جاری هم نیمه تعطیل است. کمپانی هایی که با آنان صحبت نموده ایم، توانسته اند کارهایی فراوری نمایند اما شرایط، قطعا با دوران رونق تئاتر فرق دارد و این مقدار فراوری که در داخل کشور داریم، در خارج از کشور وجود ندارد . به هر حال برای حفظ ارتباط تئاتر ایران با دنیا، قطعا کارهایی را دعوت خواهیم کرد ولی حتما باید سنخیت فرهنگی و کیفیت هنری لازم را داشته باشند.
-اگر این گروه ها امکان حضور پیدا ننمایند؟
فیلم اجرایشان را به وسیله تلویزیون تئاتر ایران به تماشاگران ارایه می کنیم.
-چرا از عنوان بخش ملل استفاده می کنید؟
چون مسابقه بین الملل نخواهیم داشت و ای کاش از سال ها پیش این اتفاق رخ می داد. در هیچ یک ازجشنواره های طراز اول دنیا مسابقه بین الملل نداریم. مسابقه در حد کوچکی در کنار جشنواره است ولی تئاترهای حرفه ای دنیا صرفا برای حضور دعوت می شوند. این اتفاق گامی است برای حرفه ای تر کردن جشنواره فجر. این تغییر به خاطر کرونا نیست بلکه برآمده از نگاهی حرفه ای تر به جشنواره است. متاسفانه در نگاه های اولیه که در برگزاری جشنواره مد نظر بوده، مانده ایم و جلو نرفته ایم. این جلو رفتن احتیاجمند تغییر است وهر تغییری هم با مقاومت رو به رو می شود. به جای نگاه کارشناسی، نگاه نوستالژیکی به سنت ها وجود دارد که مانع پیشرفت ماست.
-در هر دوره جشنواره هر یک از دبیران متناسب با صلاحدید خود تغییراتی ایجاد می نمایند. هرچند از تغییرات ضروری باید استقبال کنیم ولی برای جشنواره ای به اعتبار فجر، داشتن یک ساز و کار و اساسنامه تعیین احتیاج است. در چهلمین سال برگزاری جشنواره که باید ثبات داشته باشد هنوز در حال تجربه اندوزی هستیم. آیا وقت آن نیست که ساختار و اساسنامه معینی داشته باشیم و هر دوره به تبع از شرایط، تغییراتی کوچک اعمال کنیم؟
تغییر، جزء ذات تئاتر است مثل زندگی. گاهی این تغییر منجر به سقوط است و گاه منجر به پیشرفت. برای اینکه تغییر درست رخ بدهد، احتیاجمند اندیشه ای جمعی هستیم که خطاها را کاهش دهد. در جشنواره های تئاتری، این اندیشه جمعی در تشکلی تحت عنوان اتاق فکر یا شورای سیاستگذاری جشنواره رخ می دهد. چیزی که به آن کم توجهیم. شورای سیاستگذاری می تواند تضمین نماینده رشد در تغییر باشد و احتیاجمند است که از جامعه متخصص پیشکسوت و دانشگاهی از نسل های گوناگون تشکیل شود و رویه تغییر را قانون مند کند و دبیر، مجری سیاست هایی باشد که در شواری سیاست گذاری تایید شده باشد. حلقه مفقوده ای که شاهدش هستیم، حضور شورای سیاست گذاری تقریبا ثابت است که خط مشی اصلی جشنواره را با تغییراتی که رخ می دهد، اعمال می نماید ولی توقعِ عدم تغییر، نابجاست. در دوره های گذشته گاه شاهد تغییرات صدر درصدی بوده ایم که کنار نیامدن یا عدم تداوم آن سبب شده به عقب برگردیم. متاسفانه هیچ پژوهشی درباره نتایج این تغییرات صورت نگرفته است.
-فکر می کنید چرا؟
بخشی مربوط به هنرمندان و جامعه منتقدان است و بخشی هم رسانه ها که نباید نگاه صرفا گزارشی و انعکاس خبری داشته باشند، نقش مهم تر آنها پژوهش است. جامعه منتقدان هم خیلی مقطعی نگاه می نمایند درحالیکه نقاط ضعف و قوت را باید آنالیز کرد. همیشه قائم به فرد هستیم و دبیر جشنواره همیشه باید جوابگوی همه تصمیمات باشد و طبیعتا بعد از یکی دو سال قدرتش تحلیل می رود یا خسته می شود. یکی از ایرادهای جشنواره های ما، تغییر مدام دبیران است .ضمن اینکه شورای سیاستگذاری هم ثابت نیست و گاهی جنبه تشریفات پیدا می نماید. در بیش از 30 جشنواره، عضو شورای سیاستگذاری بوده ام اما عمدتا اعضای شورا به دبیر جشنواره یاریی نمی نمایند. خوشبختانه سال جاری شورای ما دغدغه مند است اما تغییرات دولت، قدری تشکیل جلسات ما را به تعویق انداخت. درحالیکه شورای سیاستگذاری ثابت، نباید کاری به تغییر دولت داشته باشد چون اهداف فرهنگی نظام بلندمدت است و با تغییر دولت، عوض نمی شود. سال جاری اعضای شورا، همه درباره تصمیم گیری ها نظر داشتند که جای تقدیر دارد. امیدوارم در دوره های بعدی، در شورا، جمع گسترده تری داشته باشیم از کسانی که به تئاتر دنیا آشنایی دارند و این بخش تقویت شود که پیامد آن برگزاری بهتر جشنواره خواهد بود.
-جای نسل جوان در این شوراها کجاست؟
نسل جوان هم در شوراها بوده اند ولی رویه و دغدغه مند بودن مهم است که سن نمی شناسد. ایده آل من ، نمایندگانی از سنین مختلف است. مهم این است که اعضای شورا، صاحبِ فکر و دارای مطالعات بین المللی باشند. البته مهم است خودشان در جشنواره درگیر کار هنری نباشند ولی برای بیشتر افراد ساده تر این است که کار هنری خود را انجام دهند و کاری به این فضاها نداشته باشند. سال جاری حضور جوانان در تمام بخش های جشنواره پررنگ تر است. در جشنواره سال گذشته همه شرکت نمایندگان جوان بودند چون شرایط برای فعالیت نسل قبلی خیلی فراهم نبود. پارسال بابت حضور پررنگ گروه های دیگر شهرها تشکر کردند ولی احتیاجی به این کار نبود چون معیار من اثر برتر است. نه پایبند هیچ نامی هستم و نه هیچ سنی و نه تفکیکی بین تهران و دیگر شهرها قایلم. از نگاه ترحمی به دیگر شهرها بشدت بیزارم و هرگز چنین ننموده ام . اتفاقا خیلی اوقات آثار شهرهای دیگر از کارهای تهران باکیفیت تر هستند چون تئاتر را جزء ضروری ترین بخش های زندگی خود می دانند با اینکه از این راه زندگی نمی نمایند.
-پررنگ شدن یک وجه در جشنواره های فیلم و تئاتر،سبب می شود به آن جشنواره برچسبی زده شود. پارسال جشنواره تئاتر را جشنواره شهرستان خواندند و سال جاری جشنواره فیلم را جشنواره ناشناس ها عنوان نموده اند اما آیا جشنواره تئاتر فجر به عنوان ویترین تئاتر کشورعلاوه بر توجه به آثار شاخص استان ها، از کارگردان های شناخته شده ای که خودش آنان را معرفی نموده، دعوتی می نماید تا جشنواره، ترکیبی از گروه های جوان و هنرمندان شناخته شده باشد؟
به این قضاوت ها که عموما هم مقطعی است، واقفم ولی کاری به آنها ندارم و برایم معیار نیست. باید آثار را دید و قضاوت کرد. وقتی می گویند جشنواره ناشناس ها، این نگاه، منفی نگر است. اگر آثار کم کیفیت بود، این نگاه درست است ولی اگر کیفیت آثار بالا بود، اتفاقا باید گفت باید به خود ببالیم که استعدادها را قربانی نام ها ننموده ایم. درباره شهرستان ها هم چنین است. اصلا سهمیه قایل نیستیم. برخی می گویند سهمیه استان ها را بیشتر کنیم، در حالیکه احتیاجی نیست چون می توانند با تقویت آثارشان ، خود را تثبیت نمایند. در تمام این سال ها هم اگر اثری از دیگر شهرها پیروز شده، به علت نگاه ویژه ما نبوده است بلکه با کارش، خود را ثابت نموده است. نمی توان برای تئاتر سهیمه قائل شد. هر جا برای کسی سهمیه در نظر گرفتیم، او را ضایع کردیم.نه اینکه لطفی نموده باشیم. در هنر تعارف وجود ندارد. در خصوص شورای سیاستگذاری هم مهم این است که اعضایی را بدون در نظر گرفتن سلایق شخصی و فقط بر اساس نظرات کارشناسی انتخاب کنیم .
-ظاهرا هنوز اعضای هیات انتخاب مشغول ارزیابی آثار هستند.
اجازه بدهید اول از اعضای تلویزیون تئاتر ایران تشکر کنم که فرصتی ایجاد کردند برای بارگذاری تمام آثار. در دوره گذشته که دی وی دی دریافت می کردیم، مسائل بسیاری داشتیم. سال جاری هیات انتخاب در خانه های خود آثار را می بینند و رای گیری خصوصی داریم .فرم های ارزیابی هم طوری طراحی شده که ضروری است فیلم را کامل ببینند . در این زمینه بچه های فنی تلویزیون تئاتر ایران خیلی همراهی کردند. ضمن اینکه این شیوه، فرصتی است برای من که بتوانم از نظرات کارشناسی کسانی که قبول شان دارم، بهره مند شوم و احتیاجی نیست اعضای هیات انتخاب همه مقیم تهران باشند . سال جاری هیات انتخاب ما 15 نفر هستند که امیدوارم در دوره آینده به 50 تن برسند چون با این روش، سلامت بیشتری ایجاد می شود و امکان لابی گری از بین خواهد رفت. اسامی این اعضا اعلام نشده و با فراغ بال کار خود را انجام می دهند. این سالم ترین خروجی است هرچند الزاما به معنای بی غلط بودن نیست چون کار انسانی همیشه احتمال خطا دارد ولی دیگر غرض ورزانه نخواهد بود.
-نتایج کی اعلام می شود؟
نتایج همه بخش ها بین 20 تا 25 اعلام می شود.
-این انتقاد هست که چرا اعلام نتایج این مقدار با تاخیر است؟
چون باید آنالیز دقیق انجام شود. بر اساس زمان بندی ما دیر نیست.
قطعا برای خودتان برنامه ریزی دارید ولی از بیرون به نظر می رسد قدری بی برنامگی و تاخیر وجود دارد.
هیچ بی برنامگی وجود ندارد. مجوز اجرا و فراوری تئاتر از 28 شهریور در تهران اعلام شده است. برخی شهرها دیرتر هم بودند. فراوری تئاتری نداشتیم و با چه آثاری می خواستیم جشنواره برگزار کنیم. به همین علت فرصت بیشتری در نظر گرفتیم که با حجم استقبال زیادی از سوی جامعه هنری در شهرهای گوناگون رو به رو شد. باید خود را با واقعیت تطبیق دهیم. نباید امکان حضور جامعه هنری را که با این سختی و هزینه های بالا کار نموده، در جشنواره بگیریم. بنابراین از هر تمدیدی برای شرکت گروه ها با جان و دل استقبال کردم. طبق فراخوان فروردین قرار بود آثاری که تا سرانجام آبان اجرا می شوند، بتوانند متقاضی شرکت در جشنواره باشند. آن موقع نمی دانستیم تئاتر، تابستان تعطیل خواهد بود ولی وقتی با محدودیت زمانی رو به رو شدیم، 15 روز افزایش دادیم. فاصله رسیدن آثار تا ارزیابی که اصلا زمانی نبود. بنابراین اصلا دیر نیست.
-تغییر زمان برگزاری به چه علت است؟
به این علت که نمی خواستیم توقف داشته باشیم چون در تقویم قبلی جشنواره، دو شهادت داریم. ضمن اینکه سال جاری همه را به اجرای آثار فرح بخش تشویق نموده ایم. نخواستیم در شهادت ائمه جشنواره داشته باشیم. به همین علت جشنواره از 14 تا 26 بهمن برگزار می شود. تثبیت یک زمان تعیین برای همه دوره های جشنواره به علت مناسبت های مذهبی نامعقول است. پس نه بی برنامگی بوده و نه تاخیر. فراموش نکنیم جشنواره های استانی تا آخر آذر ادامه داشته اند. ضبط آثار هم زمان برده و باید فرصتی برای ارزیابی هم در نظر می گرفتیم. بازدید آثار را از قبل آغاز نموده ایم ولی باید همه آثار دیده شوند تا بتوان نتیجه نهایی را بیان کرد. همه چیز خیلی روشن است. هیچ چیز عقب نیست و در همان تاریخ هایی که اعلام نموده ایم، هم آثار و هم هیات انتخاب را اعلام می کنیم.
-ممیزی هم در همین مرحله ارزیابی اعمال می شود؟
بعد از انتخاب ها، طبق آیین نامه شواری عالی انقلاب فرهنگی، باید برای حضور هر یک از آثار در جشنواره مجوز بگیریم و بعد در جدول جشنواره قرار دهیم.
-درباره حضور گروه های خارج از تهران صحبت شد. از جشنواره انتظار می رود فرصتی برای آشنایی و تبادل نظر میان هنرمندان شهرهای گوناگون ایجاد کند ولی در یکسری دوره ها از نظر اسکان گروه ها مشکل داشته ایم وگروه های استانی بعد از اجرای خودشان ناچار به ترک تهران بوده اند و فرصتی برای تماشا آثار همکاران شان نداشته اند سال جاری چه برنامه ای داریم که این آشنایی ها راحت تر صورت بگیرد.
هیچ جشنواره ای نمی تواند از اول تا آخر همه شرکت نمایندگان را با هزینه خود میزبانی کند.
-نمی توان از ارشاد استان ها یاری گرفت؟
اگر چنین نمایند، خوب است ولی در بسیاری از جشنواره های دنیا هر گروهی تحت حمایت کمپانی خاصی است و جشنواره برای حضور گروه ها هزینه ای نمی نماید. اینجا چون همه هزینه ها به عهده جشنواره است، به علت تنگناهای اقتصادی، در برخی دوره ها محدودیت داشته ایم. کوشش نموده ایم نگاه بینابینی ایجاد کنیم که هر گروهی نیمی از ایام جشنواره را مهمان جشنواره باشد. نمی شود همه گروه ها را در تمام طول جشنواره میزبانی کرد چون هزینه ها 4 برابر می شود و به 4 هتل احتیاج داریم. این از بودجه دولتی برنمی آید. از سوی دیگر، وقتی تعداد مهمان ها از استان ها و ملل زیاد باشد، دیگر جایی برای مخاطبان دیگر نمی ماند چون ظرفیت سالن ها محدود است . به جز هزینه، اسکان و پذیرایی، این مساله را هم داریم.این هزینه بالا، خروجی هم نخواهد داشت. ضمن اینکه هنرمندان فعال در طول سال این تبادل نظرها را دارند. امروز دیگر این ارتباط منحصر به حضور در جشنواره نیست. ناچاریم طوری برنامه ریزی کنیم که هر کسی دو سه روز مهمان جشنواره باشد و بیش از آن به صورت شخصی هزینه کند .زمانی مورد انتقاد قرار گرفتم که چرا بخش فراوری تازه را حذف نموده ام. معتقدم جشنواره را برای تئاترهای فراوری شده برگزار می کنیم نه اینکه برای جشنواره، کار فراوری کنیم. پای این قضیه ایستادم. انتقاد این بود که این کارها در طول سال دیده شده و دیگر هیجانی ندارد. پاسخم این بود که از شما متشکرم اگر این کارها را نبینید چون فرصتی است که هنرمندان استان ها کارها را ببینند. در مقابل شما هم می توانید کارهای آنها را ببیند اما باز هم همان کارهای تکراری تهران را تماشاد.اینها همه باید تجربه شود. نباید بر اساس ذهنیت خود تصمیم بگیریم چون به چیزهایی عادت نموده ایم که تغییر آن سخت است. ویژگی تغییر در ذات تئاتر است.
-بخش مجازی فقط به وسیله تلویزیون تئاتر ایران قابل دریافت است؟
خیر. پلتفرم های دیگری هم مشارکت دارند. مانند سال گذشته، تیوال، هاشور، نمایش نت.
-با فیلیمو و نماوا صحبت ننموده اید؟
آنها دنبال فعالیت های سینمایی و تجاری هستند. نگاه شان اقتصادی است و ارزان نیست. قیمت تماشاِ کار در این بسترها بالاست و برای مخاطب تئاتر جواب نمی دهد. قیمت بارگذاری بر آنها مانند ایران تئاتر پایین نیست . اصلا بستر ارایه تئاتر را ندارند. ضمن اینکه شاید آن گروه بخواهد کار خود را در مقاطع دیگری اجرا کند ولی با ارایه این کارها در این پلتفرم ها این امکان از بین می رود ولی در تلویزیون تئاتر ایران قرارداد با او بسته می شود و اگر مخاطب ببیند، رایگان نخواهد بود. هنرمندان استان ها هم مسئله ای برای تماشا کارها روی این بستر ندارند.
- به عنوان آخرین پرسش واقعا از هیچ هنرمند شناخته شده ای برای شرکت در جشنواره دعوت نکردید؟
خیر چون علتی ندارد. با همه رفقیم ولی دعوت، معنی ندارد. جشنواره ای چهل سال پیاپی برگزار می شود ویژه کسانی که اثری فراوری نموده باشند و تمایل داشته باشند در این رویداد شرکت نمایند. بحث من شخصی نیست. نگاه کارشناسی است. درست است که شرایط کرونایی اجازه کار به گروه های حرفه ای تر را نداده است ولی به هر حال جشنواره محصول فراوری یک ساله تئاتر کشور است. سال جاری این فرصت را ایجاد نموده ایم که آثاری که فراوری شده و نتوانسته اند اجرا بروند، منعی برای شرکت در جشنواره نداشته باشند.
منبع: خبرگزاری ایسنا