5 فیلمی که به شما در درک منک دیوید فینچر یاری می نماید - ایران کلام

به گزارش ایران کلام، بدون تردید، منک یکی از مهمترین فیلم های سال جاری است. این فیلم تماشایی که دیوید فینچر سال ها به دنبال ساختش بود، بالاخره به لطف دست ودل بازی های چند سال اخیر نتفلیکس فرصت ساخت پیدا کرد. اگرچه در فیلم تنها نام جک فینچر، پدر دیوید فینچر به عنوان نویسنده فیلمنامه نوشته می گردد، ولی کاملا معین است که خود فینچر کارگردان هم در فیلمنامه زیاد دست برده است، و اگر تنها نام پدرش را تنها به عنوان فیلمنامه نویس نوشته بیشتر شبیه یک ادای احترام می ماند.

• فیلم های دیوید فینچر از بدترین تا بهترین

منک در ظاهر ساده به نظر می رسد. ولی در واقعیت با یکی از عمیق ترین فیلم های فینچر سروکار داریم. اما شناخت کامل این پیچیدگی و عمق در فیلم منک کار راحتی نیست. در واقع به جز دنبال نماینده های حرفه ای سینما، شاید خیلی از مخاطبان معمولی ویژگی خاصی در منک نبینند و به آن به چشم یک فیلم زندگی نامه ای صرف نگاه نمایند. به همین دلیل فهرستی آماده نموده ایم از پنج فیلمی که می توانند شما را به درک بهتری از این فیلم برسانند. این فیلم ها را می توانید قبل از تماشای منک ببینید، و یا برعکس، با ذهن باز و بدون پیش داوری به سراغ منک بروید و بعدا تحقیقات خود را شروع کنید. منک یکی از بخت های جدی اسکار سال جاری است و قطعا ارزش این همه وقت و آنالیز را دارد.

1. همشهری کین (Citizen Kane)

• کارگردان: اورسن ولز
• فیلمنامه: هرمن جی. منکویتس، اورسن ولز
• بازیگران: اورسن ولز: جوزف کاتن، دوروتی کومینگور
• سال: 1941

تمام آتش ها از گور این فیلم بلند می گردد! همشهری کین که خیلی ها آن را بهترین فیلم تاریخ سینما می دانند، همان فیلمنامه پردردسری است که در فیلم فینچر، هرمن منکویتس شصت روز وقت دارد نگارش آن را به سرانجام برساند. و او برای قدرت بخشیدن به فیلمنامه، تمام گذشته خود را زیرورو می نماید.

ساختار پیچیده و تودرتوی فیلمنامه، با در نظر دریافت سال ساخت فیلم، حیرت انگیز به نظر می رسد، عجیب نیست که اسکار بهترین فیلمنامه هم با خود به خانه برد. دیوید فینچر هوشمندانه کوشش نموده جنبه های بصری فیلم خود همچون نورپردازی و تصویربرداری را شبیه به همشهری کین بسازد تا به این ترتیب، یک توازی زیرکانه بین هردو فیلم ایجاد کند.

با تماشای همشهری کین، بهتر می توان فهمید اصرار منکویتس به نگارش این فیلمنامه چیست و کدام جنبه های شخصی زندگی خود را در آن لحاظ نموده است. همشهری کین آن قدر مهم است که بعد از حدود هشتاد سال از ساختش، هنوز در یک فیلم جریان اصلی هالیوود درباره اش صحبت می گردد. جدا از این ها، اصلا مگر می گردد یکی از مهمترین فیلم های تاریخ سینما را ندید؟!

2. نشانی از شر (Touch of Evil)

• کارگردان: اورسن ولز
• فیلمنامه: اورسن ولز
• بازیگران: اورسن ولز، چارلتون هستون، جنت لی
• سال: 1958

در منک، فینچر نگاه غیرمنصفانه و ناعادلانه ای به اورسن ولز دارد. ولزی که در تصویر می بینم شبیه یک کاسب کار تیزهوش می ماند که نگاه تجاری به سینما دارد و خوب بلد است از استعدادهای نابی چون منکویتس به خوبی استفاده کند. ولی بی انصافی است اگر کارگردان بزرگی چون ولز را تنها یک فرصت طلب صرف ببینیم. اما چطور می توان با این اتهام های فینچر مخالفت کرد؟ با تماشای فیلم نشانی از شر.

مهمترین ویژگی نشانی از شر این است که نه تنها خبری از همکاری با منکویتس نیست، بلکه ولز علاوه بر کارگردانی، خودش نویسنده کار هم است. با تماشای فیلم می توان متوجه شد که ولز در فیلمنامه نویسی هم توانایی های فوق العاده ای دارد و اگر خودش ادعای همکاری در نوشتن فیلمنامه همشهری کین را داشته، نباید این ادعا را مورد بی اعتنایی نهاده شده است.

نشانی از شر که داستان تحقیقات پلیس درباره یک قتل در مرکز مکزیک و آمریکا است، یک فیلمنامه پلیسی پرقدرت و منسجم دارد که تا سرانجام مخاطب را دنبال خود می کشاند. اما فیلم تنها فرصتی برای نمایش توانایی های ولز به عنوان فیلمنامه نویس نیست. همچون همشهری کین، او اینجا هم نبوغ خود در کارگردانی را به رخ می کشد. فصل افتتاحیه فیلم که یک برداشت بلند سه دقیقه ای حیرت انگیز است، به خوبی نشان می دهد که ولز چه نابغه ای در دنیای سینماست و شایسته این همه تحسین و ستایش بوده است.

3. دختر گم شده (Gone Girl)

• کارگردان: دیوید فینچر
• فیلمنامه: گیلیان فلین
• بازیگران: بن افلک، رزاماند پایک
• سال: 2014

سال ها پیش از این که همچون دنیای امروز، جنبش های اجتماعی به این قدرت برسند و افرادی با تکیه بر آن ها بتوانند از افکار عمومی در جهت منافع خود استفاده نمایند، دیوید فینچر دست روی چنین موضوعی گذاشت. سال ها پیش از ظهور پدیده ای به نام امبر هرد، فینچر در دختر گم شده زنی را به تصویر می کشد که با سوءاستفاده از همین جنبش های اجتماعی خود را در صندلی یک قربانی مظلوم قرار می دهد و هر بلایی که دوست دارد سر قربانی اصلی ماجرا می آورد. شاید تنها شکار، فیلم سال 2012 توماس وینتربرگ، از معدود فیلم هایی باشد که همچون دختر گم شده با نگاهی هوشمندانه به سراغ چنین موضوعی می رود.

وقتی دختر گم شده را دیدید، به عمق نگاه و درک فینچر پی بردید و فهمیدید او چه نگاه آینده نگرانه هوشمندانه ای دارد، آن زمان دیگر متوجه می شوید منک قطعا یک فیلم زندگی نامه ای ساده درباره فرآیند نگارش یکی از فیلم های مطرح تاریخ سینما نیست. اصلا محال است قبول کنید فیلمساز روشنفکری همچون دیوید فینچر بدون تفکر سراغ چنین داستانی رفته باشد. اما هدف فینچر از ساخت منک چه بوده است؟ این دیگر به کوشش و جستجوی خودتان بستگی دارد. همین که متوجه شدید فیلم لایه های عمیق تری دارد، نصف راه را طی نموده اید.

4. ترومبو (Trumbo)

• کارگردان: جی روچ
• فیلمنامه: جان مک نامارا
• بازیگران: برایان کرانستون، دایان لین، هلین میرن
• سال: 2015

دالتون ترامبو و هرمن منکویتس وجوه اشتراک زیادی با هم داشتند. ترامبو در دوره مک کارتیسم به اتهام باورهای کمونیستی در لیست سیاه هالیوود نهاده شد و ممنوع الکار شد. این بخش از زندگی او شبیه داستان زندگی منکویتس، هنگام نوشتن فیلمنامه همشهری کین و حاشیه های بعد از آن است. او حتی پیش از همشهری کین هم به خاطر باورهای آرمان خواهانه خود با بیشتر گردن کلفت های هالیوودی درگیر شده بود.

ترامبو، با بازی درخشان برایان کرانستون، می تواند ما را به درک بهتری از یک فیلمنامه نویس در شرایط آن دوران هالیوود برساند. در جایی که تک روی ممنوع بود و همه باید در خدمت غول های هالیوودی بودند که تفکرات سنتی و محافظه کارانه ای داشتند، این افرادی همچون ترامبو و منکویتس بودند که شجاعانه روی باورهای خود می ماندند و فردیت خود را حفظ می کردند.

داستان ترامبو در دهه 1950 شروع می گردد. یعنی تقریبا یک دهه پس از وقایع منک. در طول این یک دهه، هالیوود تغییرات چندانی ننموده است. به همین دلیل جنبه مفید دیگر تماشای ترامبو این است که ما را به شناخت خوبی از هالیوود آن دوران و سازوکار عجیب و پیچیده اش می رساند.

5. شام راس ساعت هشت (Dinner at Eight)

• کارگردان: جرج کیوکر
• فیلمنامه : هرمن جی. منکویتس، فرانسیس ماریون
• بازیگران: مری درسلر، جان باریمور، والاس بیری، جین هارلو
• سال: 1933

این فیلم پرستاره جرج کیوکر که منکویتس و فرانسیس ماریون فیلمنامه آن را نوشته اند، از آن محصولات پرشروشور پیش از کد هیز است، زمانی که هنوز سانسور و خط قرمزی برای فیلمسازها وجود نداشت و به هر حوزه ای که دوست داشتند ورود می کردند.

شام راس ساعت هشت داستان زن و شوهری است که مسئول برگزاری مهمانی شام برای خانواده های ثروتمند هستند. و هرکدام از این خانواده ها رازهای بسیار مهمی دارند که از شانس بد، تمامشان را موقع صرف شام مطرح می نمایند.

جدا از لایه کمدی-درام فیلم، منکویتس در این اثر به شکلی هوشمندانه به سراغ موضوعاتی همچون اعتیاد به الکل، بی وفایی و تاثیر شرایط مالی جامعه روی افسردگی می رود. همچون همواره، منکویتس به شکلی استادانه کمدی تندوتیز خود را با تفکرات سیاسی گزنده همیشگی اش ترکیب می نماید و اثری ارائه می دهد که حتی بعد از گذشت چند دهه هنوز حرف های زیادی برای گفتن دارد.

فیلم در زمان اکران خود به آن صورت مورد توجه قرار نگرفت. اما هرچه می گذرد، ارزش های کار بیشتر معلوم می گردد و منتقدان بیشتری به آن روی خوش نشان می دهند. در این زمینه منک فینچر بی تاثیر نخواهد بود! قطعا الان افراد بیشتری به تحقیق درباره کارهای منکویتس می پردازند.