حسادت چیست و چه علتی دارد؟ - ایران کلام

به گزارش ایران کلام، حسادت چیست؟ چگونه به وجود می آید؟ چه زمانی حسادت، بیمارگونه می گردد؟ چه تفاوتی با حس مثبت غبطه خوردن دارد؟ و چگونه می توان آن را کنترل کرد؟

حسادت احساسی است که کم و بیش همه آن را تجربه نموده اند اما بعضی آن را به کنترل درآورده و بعضی برعکس، رفتارشان تحت کنترل حس حسادتشان قرار می گیرد. این احساس هم می تواند از نظر روانشناسی مورد آنالیز قرار بگیرد و هم در متون دینی به آن پرداخته شده است. از نظر دین حسادت صفتى ناشایست و بیمارى اخلاقى خطرناکى است که باعث فساد و هلاکت روح و جسم آدمى مى گردد. در روایات آمده است فردی که حسادت می نماید از خدا خشمگین است که چرا آن نعمت را به او نداده و چنین کسی خودش را از سایه رحمت خداوند دور می نماید و به جنگ خدا می رود. در ادامه این که حسادت چیست را بیشتر آنالیز می کنیم.

حسادت چیست؟

• حسادت یکی از شایع ترین هیجانات انسانی است که به روابط بین افراد مربوط می گردد. بعضی از روان شناسان حتی ادعا نموده اند که اگر کسی اصلا احساس حسادت نداشته باشد، در تعهد خود نسبت به رابطه با دیگران دچار کمبود است و در انواع مختلفی از روابط مانند دوستی، رابطه با جنس مخالف، رابطه با همجنس، رابطه بین اولیا و فرزندان، رابطه بین خواهر و برادرها یا رابطه بین اعضای خانواده و فامیل ممکن است بروز کند.
• این حس زمانی به وجود می آید که شخص احساس کند آنچه که دارد کمتر از آن چیزی است که باید داشته باشد و طیف وسیعی از احساسات (مانند رنج، عصبانیت، خشم، اندوه، غبطه، ترس، حزن، تحقیر)، افکار (مانند رنجیدگی، عیب جویی، مقایسه با رقیب، نگرانی از ظاهر خود و ترحم به خود) و رفتارها (مانند ضعف، تردید و پرسش مداوم از خود، رفتارهای پرخاشجویانه و خشونت آمیز) را درگیر می نماید.

علت حسادت چیست؟

• شخصیت حسود به مرور زمان و در اثر تجربیاتی که در زندگی به دست می آورد شکل می گیرد و هیچ دلیل بیولوژیکی ندارد.
• شخصیت حسود معمولا در اثر شناخت فردی غلط به وجود می آید. اغلب این افراد در محیطی عظیم شده اند که انجام خواسته های دیگران و علاقه آنها مهم تر از علایق فردی خودشان بوده است.
• افراد حسود مفروضات مبالغه آمیزی درباره زندگی و شرایط دیگران می سازند، خوبی ها و شادکامی های آنان را عظیم نمایی می نمایند و مسائل و سختی های زندگی آنها را نادیده می گیرند.
• افراد حسود تصویری صحیح و واقعی از زندگی خود و دیگران ندارند و اطلاعات دریافتی از موقعیت را تحریف می نمایند.
• حسادت حاصل نداشتن اعتماد به نفس و عزت نفس در اشخاص است و در نتیجه به درجات مختلف، بر حسب این که میزان و سطح عزت نفس و اطمینان فرد چقدر باشد، بر روی افراد تاثیر می گذارد.

حسادت چیست؟ یک هیجان طبیعی یا یک بیماری؟

هیجان طبیعی: حسادت نیز مانند بسیاری از هیجانات دیگر، تا حدی طبیعی است و حتی می تواند به حفظ روابط یاری کند. فردی که دچار حس طبیعی حسادت است در شرایطی مانند اینکه همسر یا دوستش را با کس دیگری ببیند، دوستش او را به خاطر کس دیگری کنار بگذارد و یا کودک دیگری در خانواده مورد محبت و علاقه بیشتری قرار داشته باشد ممکن است دچار حس حسادت گردد اما این فرد می تواند خود را با شرایط و موقعیت سازگار کند و به زندگی عادی خود ادامه دهد. حسادت خفیف در روابط عاشقانه حتی، عواطف را افزایش داده و روابط را قوی تر و پرشورتر می نماید و می تواند انرژی مثبتی در رابطه ایجاد کند، زوج را به قدردانی از یکدیگر تشویق می نماید و آنها را به کوشش برای جلب رضایت و ایجاد حس ارزشمندی در یکدیگر وامی دارد.

بیماری حسادت: وقتی میزان حسادت زیاد گردد، آغاز به منحرف کردن فکر فرد می نماید و جنبه مخرب به خود می گیرد. این نوع حسادت، غیرعادی یا نابهنجار است و روان پزشکان آن را حسادت بیمارگونه می نامند. حسادت بیمارگونه در بعضی موارد حاد ممکن است به خشونت و حتی مرگ بینجامد. حسادت بیمارگونه به دو شکل وجود دارد:

• حسادت وسواسی: در حسادت وسواسی، فرد دارای افکار شدید و تکرار شونده ای مبنی بر روراست نبودن یارش است و حتی اگر به این افکار واقعا معتقد نباشد اما نمی تواند فکر کردن درباره آن را متوقف کند و در بیشتر مواقع این حسادت عاشقانه باعث به هم خوردن رابطه می گردد.

• حسادت روان پریشانه: این نوع حسادت خطرناک تر و حادتر است. افرادی که از حسادت روان پریشانه رنج می برند کاملا مطمئن هستند که یارشان به آن ها خیانت می نماید و حتی عقیده دارند که شواهدی نیز برای خیانت یارشان وجود دارد، با اینکه در واقع شاهدی دال بر آن وجود ندارد. حسادت روان پریشانه کمتر از حسادت وسواسی شایع است و ممکن است به علت اختلالات دیگری چون اسکیزوفرنی، افسردگی، سومصرف مواد، زوال عقل و ناتوانی جنسی به وجود آید.
• حسادت بیمارگونه باید توسط متخصص روانشناسی یا روانپزشک درمان گردد. مردم غالبا باور ندارند که حسادت، در شکل حادش، یک نوع اختلال ذهنی است و از دریافت یاری خودداری می نمایند. در این موارد ممکن است آن ها را حتی به اجبار تحت درمان قرار داد.

تفاوت غبطه با حسادت چیست؟

امام صادق علیه السلام:

إِنَّ المُؤمِنَ یَغبِطُ وَ لایَحسُدُ وَ المُنافِقُ یَحسُدُ وَ لایَغبِطُ؛

مومن غبطه مى خورد و حسادت نمى ورزد، منافق حسادت مى ورزد و غبطه نمى خورد.

برای آنکه بدانیم حسادت چیست و چه تفاوتی با غبطه دارد ضروری است با تعریف غبطه آشنا شویم؛ غبطه آن است که آرزو کنى آنچه دیگرى دارد، داشته باشى بدون اینکه آرزوى نابودى نعمت دیگرى را داشته باشى. حسد آن است که بخواهى نعمتى را که دیگرى دارد، نداشته باشد. در واقع حسادت جهتش به سمت شخص دیگر است اما غبطه جهتش به سمت خود فرد است. مثلا ما وقتی به یک فرد زیبا حسادت می کنیم در دل می گوییم کاش زیبایی اش زایل گردد اما وقتی غبطه می خوریم تصمیم می گیریم کوشش کنیم تا ظاهر بهتری داشته باشیم. در واقع غبطه هیجان منفی فراوری نمی نماید.

درمان حسادت چیست؟

حسادت یک حس آزاردهنده است که آثار روانی، رفتاری و اجتماعی تخریب نماینده ای برای خود فرد و دیگران دارد. بعد از اینکه دانستیم حسادت چیست مهم است که روش کنترل و درمان حسادت را بیاموزیم. باید یک مقدار ذهنمان را از آموزه هایی که اجتماع به ما تحمیل می نماید منفک کنیم و یک بار دیگر واژه هایمان را خودمان تعریف کنیم. چیره شدن بر حسادت به صبر و بردباری و کوشش فراوان نیاز دارد. اگر حس می کنید در این راه به یاری نیاز دارید و یا حسادت شما در مسائل دوران کودکی تان ریشه دارد، می توانید از مشاوره یاری بگیرید.

گردآوری: مجله اینترنتی ایران کلام