ورزش چی کونگ چیست؟ (5 فایده اثبات شده و راهنمای مبتدیان)
به گزارش ایران کلام، چی کونگ که با نام های دیگری از جمله کی کونگ و چی گونگ هم شناخته می گردد، یک مجموعه از تمرین ها است که روی حرکت بدن، تنفس و آگاهی فکر تمرکز می نماید و به منظور ورزش کردن، بهبود روحیه و سلامت و بعلاوه مراقبه و فکر آگاهی استفاده می گردد. این ورزش بیش از 2000 سال قدمت دارد و مانند سایر ورزش های مراقبه ای از جمله تای چی و یوگا از هواداران زیادی در سراسر دنیا برخوردار است.
چینی ها و پزشکان کهن شرقی قرن ها است که از فواید ورزش چی کونگ باخبر هستند و امروزه پژوهش های علمی هم این فواید را تأیید نموده اند. پژوهش گران بر این باورند که چی کونگ می تواند به پیشگیری و مدیریت بسیاری از بیماری ها و مسائل سلامتی یاری کند. این ورزش به ویژه برای افراد مسن و کسانی که به استرس و مسائل فکری دچار هستند مفید است.
در سال 2010 یک پژوهش پس از آنالیز چندین مطالعه و پژوهش دیگر به اطلاعات جالب توجه ای درباره ورزش چی کونگ دست پیدا کرد و نشان داد این ورزش شبه رزمی تأثیرات مثبت بسیاری در پی دارد. پژوهش گران نتیجه گیری نموده اند که با انجام تمرین های چی کونگ می توانید تراکم استخوان را بیشتر کنید، سلامت قلب و ریه را بهبود ببخشید، کارکرد فیزیکی بهتری داشته باشید، جلوی مسائل ناشی از افزایش سن را بگیرید، سلامت روان خود را حفظ کنید، کارکرد سیستم ایمنی بدنتان را تقویت کنید و به طور کلی کیفیت زندگی خود را ارتقا دهید.
در این نوشته می خواهیم ورزش چی کونگ را آنالیز کنیم و نگاه دقیق تری به فواید آن بیندازیم. جدا از این، چند تمرین مناسب برای آغاز را هم معرفی می کنیم و به آنالیز نکات مهم برای انجام این ورزش می پردازیم. پس در ادامه با ما همراه باشید تا ببینید چرا باید این ورزش کهن را به سبک زندگی خود اضافه کنید.
ورزش چی کونگ چیست؟
چی کونگ اصطلاحی است که برای بسیاری از تمرین ها و فعالیت های بدنی کهن چینی در نظر گرفته می شود. بعضی کارشناسان ادعا دارند که در عصر نوین بیش از 3000 سبک مختلف از این ورزش وجود دارد. امروزه پزشکان ورزش های تای چی و چی کونگ را به علت مزایایی که برای کاهش استرس، بهبود انعطاف پذیری بدن و تقویت فکر و تمرکز درونی دارند، به مردم پیشنهاد می نمایند. پژوهش ها نشان می دهند بیشتر کسانی که زندگی سالم و عمر بالایی دارند به طور معمول نوعی از این ورزش ها را به طور منظم انجام می دهند.
چی کونگ شامل انجام تمرین ها و حرکات ملایمی می شود که با دم و بازدم همگام همراه است و روی پیوند میان فکر و بدن تمرکز می نماید. از این رو می توان چی کونگ را مشابه با ورزش یوگا در نظر گرفت. اگرچه چی کونگ یک ورزش به شمار می رود، ولی یک مهارت فکری هم هست که باید با گذر زمان و تمرین کردن آن را فرا گرفت.
پژوهش ها تأیید نموده اند چی کونگ منجر به بهبود سطح انرژی بدن، آرامش درونی، نیروی بدنی، کیفیت خواب و شادابی و نشاط می شود. به طور کلی مردم بسیاری از چی کونگ، یوگا، تای چی و کونگ فو برای بهبود سلامتی خود یاری می گیرند.
صرف نظر از اینکه چه سبکی از چی کونگ را به کار بگیرید، این ورزش دارای چند ویژگی کلیدی است:
- همه انواع چی کونگ شامل تمرین های بدنی خاصی می شوند که هم ایستا و ثابت هستند، هم پویا و پرتحرک. در بعضی تمرین ها باید راسخ بایستید و در بعضی ها هم باید مانند آب روان جابه جا شوید.
- این تمرین ها پیوند ژرفی با نفس کشیدن دارند.
- هنگام اجرای تمرین ها و حرکات باید حواس خود را جمع و فکرتان را کاملا متمرکز کنید. به همین علت چی کونگ یک مراقبه فکر مطلعی به شمار می رود.
ورزش چی کونگ احتیاجی به تجهیزات ورزشی ندارد و کم وبیش در هر مکانی می توانید آن را انجام دهید. شما بسته به هدف و سطح تناسب اندامتان می توانید این ورزش را انجام دهید و از فواید آن بهره مند شوید. چی کونگ کم وبیش برای هر کسی در هر سنی مناسب است و به همین علت بیشتر مردم از آن برای بهبود دامنه حرکتی، آرامش فکری و تقویت روحیه خود یاری می گیرند.
5 فایده مهم ورزش چی کونگ
اگرچه در طب سنتی چینی اعتقاد بر این است که تمرین های چی کونگ برای همه جنبه های زندگی مفید هستند و به شما برای مقابله با مسائل بسیاری یاری می نمایند، ولی در ادامه فوایدی را آورده ایم که به دست علم تأیید شده اند. کارشناسان اعتقاد دارند چی کونگ برای بیماری ها و مسائل زیر بیشترین تأثیر مثبت را در پی دارد:
1. چی کونگ می تواند فشار خون را کاهش دهد و سلامت قلب را بهبود ببخشد
گفته می شود تمرین های مرتبط با چی کونگ و تای چی می توانند انرژی طبیعی یا نیروی زندگی را تحریک نمایند که با نام چی شناخته می شود. بسیاری از کسانی که ورزش تای چی را به طور منظم انجام می دهند ادعا دارند پس از ورزش احساس گرم تر، نرم تر، سبک تر و پرانرژی تری دارند. پژوهش گران این تأثیر را ناشی از بهبود گردش خون و تخلیه مایع لنفاوی به علت انجام تمرین های تای چی می دانند.
چی کونگ می تواند شدت های گوناگونی داشته باشد. بنابراین، بسته به سبک و شیوه ای که به کار می گیرید می توانید روی سیستم قلبی عروقی خود تأثیر بگذارید. بعضی از تمرین ها شامل حرکات آهسته، پیوسته، ژرف، نرم و مرتبط با تنفس می شوند. همه این ها به آرامش قلب و فکر یاری می نمایند. افزایش شدت تمرین ها هم باعث می شود ضربان قلب خود را افزایش دهید و افزون بر فوایدی که گفتیم، از فواید تمرین های هوازی و عرق کردن هم بهره مند شوید.
مطالعات نشان می دهند چی کونگ و تای چی به طور معمول با افزایش استقامت بدنی، تقویت قلب، افزایش گردش خون و کاهش استرس همراه هستند و به همین علت به بهبود فشار خون بدن یاری می نمایند. بعضی پژوهش ها هم گزارش داده اند این ورزش ها برای بیماران مبتلا به آنفارکتوس میوکارد یا سکته قلبی و بیماری سرخرگ کرونری، و کسانی که نارسایی قلبی و جراحی بای پس داشته اند مناسب و کارآمد بوده اند.
2. این ورزش می تواند احتمال ناتوانی و آسیب های ناشی از افزایش سن را کاهش دهد
یک مطالعه در سال 2005 نشان داد برنامه ورزشی تای چی به مدت 6 ماه شامل 3 جلسه در هفته توانست به طور چشمگیری خطر ناتوانی بدن، فرسودگی و مسائل ناشی از افزایش سن را در بیماران بالای 70 سال کاهش دهد.
پژوهش گران بعلاوه دریافتند که بیماران با بهبود قابل توجه ای در تعادل بدنی و کارکرد جسمانی خود روبرو شدند. حتی بیمارانی که به کم تحرکی و محدودیت های حرکتی مبتلا بودند هم توانست از این فایده تای چی و چی کونگ بهره مند شوند.
3. تأثیرات منفی استرس و مسائل روانی را هم کم می نماید
یک آنالیز در سال 2014 نشان داد به کارگیری تای چی و سایر ورزش های مراقبه ای تأثیر مثبت فراوانی روی مسائل فکری و بیماری هایی از جمله افسردگی، اضطراب و استرس مزمن می گذارد. شما با این ورزش می توانید جلوی بیماری های فکری را بگیرید و به طور مؤثری فکر و روان خود را مدیریت کنید. و از آنجا که استرس و هضم رابطه نزدیکی با یکدیگر دارند، می توانید از تای چی و چی کونگ برای مقابله با مسائلی مانند ورم معده، سندرم روده تحریک پذیر و زخم معده هم یاری بگیرید.
چی کونگ می تواند پیوند میان بدن، فکر و روح را برقرار کند. به همین علت اهمیت آن بسیار بیشتر از سایر ورزش ها است و می تواند روی احساسات و دنیا درونی شما تأثیر بگذارد. بعضی از مزایای مرتبط با چی کونگ و تای چی شامل رشد معنوی ژرف تر، اعتمادبه نفس بالاتر، توجه و مطلعی بیشتر و بعلاوه احساس و ارتباط عمیق تر با دیگران می شوند. همه این ها به بهبود سلامت روان و پیشگیری یا درمان مسائل روانی یاری می نمایند.
ارتباط دادن حرکات بدن، تنفس و تمرکز فکری باعث می شود تای چی و چی کونگ شباهت فراوانی با هم داشته باشند. هر دو ورزش منجر به بهبود کارکرد سیستم عصبی پاراسمپاتیک می شوند. این سیستم به آرامش فکر و جسم یاری می نماید، تنش و عصبانیت را از بین می برد، تنفس را بهبود می بخشد، تنش های عضلانی را کاهش می دهد، آرامش بدن را افزایش می دهد و خواب آسوده و ژرف تر را در پی دارد.
4. چی کونگ به تقویت سیستم ایمنی و مقابله با سرطان یاری می نماید
پژوهش گران چینی ادعا دارند از میان همه راه چارههایی که برای بهبود پیوند بین جسم و روان و کاهش نشانه های سرطان و مقابله بهتر با این بیماری به کار گرفته می شوند، ورزش های تای چی و چی کونگ بیشترین تأثیر را دارند و برترین گزینه در نظر گرفته می شوند.
پژوهش ها نشان می دهند چی کونگ و تای چی به طور قابل توجه ای روی کاهش خستگی، بهبود کارکرد سیستم ایمنی، مقابله با سرطان، و کاهش سطح کورتیزول در بدن تأثیر می گذارند.
5. این ورزش منجر به کاهش دردهای مزمن هم می شود
در سال 2008 پژوهش گران 12 مطالعه گوناگون را آنالیز کردند که تأثیر تای چی را روی درمان بیماران مبتلا به مسائل مفاصل از جمله آرتروز و درد مفاصل آزمایش نموده بودند.
آن ها با کاهش چشمگیر درد در بیمارانی که به سراغ تمرین های تای چی رفته بودند روبه رو شدند. جدا از کاهش درد، پژوهش گران بهبود کارکرد جسمانی و فعالیت های زندگی روزمره را هم مشاهده کردند.
اگرچه شواهد دل گرم نماینده هستند و خبر از تأثیر تای چی و چی کونگ روی کاهش درد مزمن می دهند، ولی پژوهش گران خاطرنشان می نمایند برای نتیجه گیری قطعی به پژوهش ها و آزمایش های بیشتر و در مقیاس های بزرگ تری احتیاج است تا این دو ورزش را برترین راه چاره و جایگزین سایر روش های درمانی در نظر بگیریم.
برترین تمرین ها و حرکات چی کونگ
رایج ترین روش برای تمرین چی کونگ یادگیری یک سری از حرکات تای چی است. تای چی به طور معمول به عنوان مجموعه ای از حرکات دست و پاها شناخته می شود. شما می توانید تنها با 15 دقیقه تای چی از فواید این ورزش بهره مند شوید و سلامتی خود را حفظ کنید.
یادگیری و اجرای این تمرین ها در خانه کار آسانی است. البته دقت داشته باشید که انجام بعضی تمرین ها به فضای باز کافی احتیاج دارد. بنابراین محیط خانه را خلوت نگه دارید یا در بیرون از خانه و در حیاط ورزش کنید.
اکنون نگاهی به چند تمرین مناسب برای آغاز می اندازیم:
1. گرم کردن
ابتدا باید با انجام حرکات کششی یا تمرین های ورزشی شامل حرکت دادن پاها، بازوها و پشت بدن، خود را گرم و آماده کنید. حتما لباس های آزاد بپوشید تا به شما اجازه دهند به آسانی حرکت کنید. کار را به آرامی پیش ببرید و نهایت 10 تا 20 دقیقه از روز را برای ورزش تای چی و چی کونگ در نظر بگیرید.
یادگیری حرکات و شرایط ها زمان بر خواهد بود. بنابراین صبور باشید و زیاده روی نکنید. با گذر زمان می توانید این حرکات را یاد بگیرید و به خوبی ورزش کنید. دقت داشته باشید که به خودتان فشار نیاورید زیرا این کار برخلاف همه باورها و اهداف ورزش چی کونگ است.
2. حرکت ابتدایی
این ابتدایی ترین حالت تای چی است. برای انجام آن باید پاها را به میزان پهنای شانه باز کنید، انگشتان پاها را کمی رو به داخل نگه دارید، زانوهایتان نرم باشند، سینه را کمی گود کنید و باسن را هم کمی سفت نگه دارید. این شرایط باید به گونه ای باشد که انگار روی یک چهارپایه بلند نشسته اید.
3. گام برداشتن و تغییر شرایط
گام برداشتن و تغییر شرایط از یک تمرین به تمرین دیگر در چی کونگ بسیار مهم است. شما باید بتوانید بدن خود را به آرامی حرکت دهید، بچرخانید، گام بردارید و تعادل خود را حفظ کنید. هنگام گام برداشتن و جابه جا کردن بدن دقت داشته باشید که مرکز ثقل خود را پایین نگه دارید و پاهایتان خم باشند.
4. توپ انرژی
دست های خود را به هم بمالید سپس از یکدیگر دور کنید. اکنون نیروی چی میان آن ها جریان دارد. دوباره دست ها را به یکدیگر نزدیک کنید ولی حواستان باشد آن ها با هم برخورد ننمایند. به نزدیک و دور کردن دست ها ادامه دهید تا توپی از انرژی را شکل دهید. کوشش کنید هم زمان گام بردارید و بدن خود را فعال نگه دارید. این کار را به صورت پیوسته و به آرامی انجام دهید.
5. حرکت شلاق
این حرکت دست معمولا برای ضربه زدن یا شلاق زدن استفاده می شود. برای اجرای آن ابتدا دست هایتان را مانند تصویر نگه دارید: انگشتان دست عقبی را خم کنید و دست جلویی را هم باز نگه دارید. اکنون پای جلویی را کمی دراز کنید و بکشید، بالاتنه تان را هم رو به کنار نگه دارید. پای عقبی شما هم باید خم باشد. این کار را به آرامی و کنترل شده انجام دهید و حواستان به تنفس ملایم خود باشد.
چه کسانی می توانند بیشترین بهره را از ورزش چی کونگ ببرند؟
با توجه به اطلاعات انجمن ملی چی کونگ، تمرین های این ورزش را می توان رزمی، پزشکی یا معنوی در نظر گرفت. از دید طب جایگزین می توان چی کونگ را پزشکی تلقی کرد، زیرا نوعی ورزش است، بدن را فعال می نماید و به سلامت قلب و عروق و بهبود انعطاف پذیری، سیستم ایمنی و سلامت روان یاری می نماید.
با وجود این، می توان چی کونگ را یک ورزش رزمی هم در نظر گرفت، زیرا فراگیری یک مهارت است که قرن هاست آموزش داده می شود و با سال ها تمرین کردن می توان در آن چیرگی پیدا کرد. افزون بر این، معنوی هم به شمار می رود زیرا شامل تمرکز فکری، تکنیک های تنفسی و تمرکز روی نیروی زندگی (چی) می شود. جنبه معنوی چی کونگ باعث می شود این ورزش با سایر ورزش ها متفاوت شود و گزینه بهتری برای سلامت روان و تقویت پیوند میان جسم و فکر به شمار برود.
با در نظر گرفتن این موضوع که چی کونگ به کاهش استرس، درمان درد مفاصل، افزایش قدرت و استقامت بدن و بعلاوه تقویت سیستم ایمنی یاری می نماید، کسانی که بیشترین بهره را از این ورزش می برند عبارتند از:
- کسانی که اضطراب و استرس بالایی دارند
- بیماران قلبی، فشار خون بالا یا کلسترول بالا
- کسانی که به دردهای عضلانی دچار هستند
- آن هایی که درد مفاصل، تاندون یا آرتروز دارند
- کسانی که همواره خسته و کم انرژی هستند و مسائل مرتبط با خواب و استراحت دارند
- بیماران اختلال کم توجهی - بیش فعالی و اختلالات یادگیری
- کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است و نسبت به بیماری ها و عفونت ها حساس هستند
- کسانی که سایر مسائل گردش خون، لنفاوی و گوارشی (مانند روده یا کلیه) دارند
- سالمندانی که نمی توانند ورزش های شدید انجام دهند
ورزش چی کونگ در بین میان سالان و افراد مسن دارای محبوبیت بیشتری است. بسیاری از کسانی که چی کونگ را انجام می دهند ادعا دارند با یاری این ورزش می توانند در سنین بالاتر از انعطاف پذیری، نیرو و آرامش بیشتری برخوردار باشند. افزون بر این، با فواید دیگری هم از جمله افزایش سرعت بهبودی و ریکاوری پس از بیماری یا رویدادهای آسیب زننده روبه رو می شوند.
چی کونگ در مقایسه با تای چی
همانگونه که دیدید، چی کونگ و تای چی دارای فواید مشابه ای هستند و همواره نام آن ها در کنار یکدیگر پدیدار می شود. ولی این دو ورزش چه تفاوت هایی با هم دارند؟
تای چی به عنوان یک سبک ویژه از چی کونگ در نظر گرفته می شود. این ورزش شامل مجموعه ای از تمرین ها و حرکات خاص است و قوانین مشخصی دارد، ولی چی کونگ ترتیب خاصی ندارد. جدا از این، تای چی شکل محبوب تری از چی کونگ است و یک شیوه آرام و ملایم از هنرهای رزمی به شمار می رود. ولی چی کونگ همواره هم آرام و ملایم نیست. بعضی از سبک های چی کونگ ممکن است ایستا و آرام باشند، بعضی هم بسیار سریع و با شدت بالاتر.
بعلاوه فواید و تمرکز اصلی ورزش ها هم ممکن است کمی متفاوت باشند. برای نمونه، نشان داده شده حرکات تای چی به بهبود گردش خون، دامنه حرکتی و تمرکز یاری می نمایند و انجام آن ها ممکن است بین 10 دقیقه تا 2 ساعت به درازا بکشد.
چی کونگ را می توان یک حرکت در نظر گرفت که شما با توجه به هدفتان انجام می دهید، ولی تای چی مجموعه ای از حرکات است که روی سراسر بدن تمرکز دارد. برای نمونه، چی کونگ می تواند یک حرکت خاص باشد که به باز شدن ریه ها یاری می نماید. شما این تمرین را انجام می دهید و آن را تکرار می کنید تا به هدف خود برسید.
به طور کلی این دو ورزش بسیار شبیه هستند. تای چی را می توان نوعی چی کونگ در نظر گرفت، ولی چی کونگ همواره هم شامل تای چی نیست. برای درک بهتر این موضوع باید چی گونگ را مانند وزنه زدن برای تقویت بازو در نظر بگیرید. فرض کنید چی کونگ شامل حرکاتی است که تنها منجر به تقویت بازو می شوند. یعنی شما وزنه می زنید تا بازوهای خود را تقویت کنید. ولی تای چی شامل همان وزنه زدن برای سراسر بدن می شود.
بنابراین، شما با تای چی افزون بر بازو سایر اندام ها را هم تقویت می کنید، ولی چی کونگ تنها به تقویت بازوها خلاصه می شود. به معنای دیگر تای چی شامل ورزش چی گونگ می شود، ولی چی کونگ ورزش تای چی را در بر نمی گیرد.
حقایق جالبی از چی کونگ
ریشه 2000 ساله ورزش چی کونگ به فلسفه های باستانی تائوئیسمی، بودایی و کنفوسیوس برمی شود. عبارت چی کونگ از دو واژه کهن چینی چی به معنای نیروی زندگی یا انرژی حیاتی و کونگ به معنای مهارت یا موفقیت شکل گرفته است.
اگرچه اصطلاح چی گونگ را می توان در سده های پیش پیدا کرد، ولی آنچه امروزه از این عبارت می دانیم به دهه 40 و 50 میلادی برمی شود. برترین تعریف از چی کونگ برای غیرچینی ها این است که بگوییم راه چارهی برای ترویج نیروی زندگی، گرم و شاداب کردن بدن و آرامش فکر به شمار می رود.
در سده های پیشین این ورزش برای اهداف گوناگونی استفاده شده و بیشتر مردم تاریخ کوشش نموده اند از آن برای دستیابی به جایگاهی بهتر یاری بگیرند. در آیین کنفوسیوس از ورزش چی کونگ برای طول عمر و آموزه های اخلاقی استفاده می شد. در آیین تائو و بودا از این ورزش به عنوان تمرین مراقبه ای یاری می گرفتند. در هنرهای رزمی چینی هم چی کونگ نقش افزایش نیروی بدنی برای نبرد و پیکار را ایفا می کرد.
این ورزش در روزگاران کهن از استاد به دانش آموز منتقل می شد و هر دودمان و منطقه شیوه منحصر به فرد خود را به کار می گرفت. درست مانند هنرهای رزمی، چی کونگ هم بین مردم هر منطقه متفاوت بود و خبر از تفاوت های مردمی و فرهنگی آنان می داد.
این نکات را حتما در نظر داشته باشید
اگرچه ورزش های چی کونگ و تای چی می توانند به بهبود انعطاف پذیری بدن، جلوگیری از ناتوانی و فرسودگی، کاهش درد و مسائل روانی یاری نمایند، ولی این ورزش ها زمانی تأثیرگذار هستند که سبک زندگی سالمی داشته باشید و سایر ورزش ها از جمله تمرین های هوازی، تمرین های قدرتی و بعلاوه رژیم های غذایی سالم و مقوی را به کار بگیرید.
چی کونگ گزینه بسیار خوبی برای افراد مسن و کسانی است که به محدودیت های حرکتی دچار بوده یا در حال بهبودی پس از آسیب دیدگی هستند. ولی اگر برای آغاز این ورزش مطمئن نیستید یا می خواهید ببینید برای شما مناسب است یا نه، حتما به سراغ یک پزشک یا مربی ورزشی بروید و با او مشورت کنید. شما با مطلعی از شرایط جسمانی خود و یاری گرفتن از افراد متخصص می توانید ورزش ایمن تر و کارآمدتری داشته باشید و نتیجه بسیار بهتری بگیرید.
سخن پایانی
چی کونگ که با نام های دیگری از جمله کی کونگ و چی گونگ هم شناخته می شود، یک مجموعه از تمرین ها است که روی حرکت بدن، تنفس و مطلعی فکر تمرکز می نماید و به منظور ورزش کردن، بهبود روحیه و سلامت و بعلاوه مراقبه و فکر مطلعی استفاده می شود.
اگرچه تمرین های چی کونگ برای همه جنبه های زندگی مفید هستند، ولی از مهم ترین فواید آن می توان به کاهش فشار خون و بهبود سلامت قلب و عروق، جلوگیری از مسائل و آسیب های ناشی از افزایش سن، کاهش تأثیرات منفی استرس و مسائل روانی، تقویت سیستم ایمنی و مقابله با سرطان و کاهش دردهای مزمن اشاره نمود.
شما با انجام تمرین هایی که معرفی کردیم می توانید ورزش چی کونگ را به سبک زندگی خود وارد کنید و از فوایدی که نام بردیم بهره مند شوید. ولی یادتان باشد این ورزش زمانی تأثیرگذار و کارآمد است که سبک زندگی خود را دگرگون کنید و سایر ورزش ها از جمله تمرین های هوازی، تمرین های قدرتی و بعلاوه رژیم های غذایی سالم و مقوی را به کار بگیرید.
بعلاوه دقت داشته باشید که پیش از انجام تمرین ها به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و از شرایط جسمانی خود مطلع شوید. در صورتی که مسئله ای برای انجام ورزش چی کونگ نداشته باشید و تمرین های آن را به درستی انجام دهید می توانید زندگی سالم تری برای خود بسازید و از بسیاری از بیماری های جسمی و روحی در امان بمانید.
این مطلب صرفا جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت ایران کلام مگ را بخوانید.
منبع: Dr. Axe
منبع: دیجیکالا مگ